Smocza : biografia żydowskiej ulicy w Warszawie

Książka

W koszyku

oceń

Smocza : biografia żydowskiej ulicy w Warszawie / Benny Mer ; przełożył Piotr Paziński, wiersze w przekładzie Belli Szwarcman-Czarnoty ; [projekt okładki Agnieszka Pasierska]. - Wydanie I. - Wołowiec : Wydawnictwo Czarne, 2025 - 311, [1] strona : faksymilia, fotografie, plany, portrety ; 20 cm.

(Sulina)

Autor

Mer Benny (1971- ) Autor Paziński Piotr (1973- ) Tłumaczenie Szwarcman-Czarnota Bella (1945- ) Tłumaczenie Pasierska Agnieszka Projekt graficzny

Forma i typ

Książki Publikacje popularnonaukowe

Temat

II wojna światowa (1939-1945) Dwudziestolecie międzywojenne (1918-1939) Holokaust Ludność miejska Pamięć zbiorowa Ulica Smocza (Warszawa) Ulice Życie codzienne Żydzi Warszawa (woj. mazowieckie) Muranów (Warszawa ; część miasta)

Gatunek

Opracowanie

Dziedzina i ujęcie

Historia Socjologia i społeczeństwo

W epoce między dwiema wojnami światowymi Smocza nie była na pewno ani najważniejszą, ani najpiękniejszą ulicą w Warszawie. Stanowiła za to mikrokosmos pełen życia - gwaru jidysz, sklepików, kiosków, fabryczek, zakładów szewskich i krawieckich, teatrów i domów publicznych. Mieszkali tu ortodoksi, bundyści, syjoniści, komuniści i wielka rzesza zwyczajnych ludzi.

Choć ulica wciąż istnieje i przebiega z grubsza tak samo jak przed wojną, nic nie jest na niej takie jak dawniej. Większość mieszkańców Smoczej zginęła w getcie lub w Treblince. Nie ma po nich śladu ani w archiwach, ani w zbiorowej pamięci. Czy aby na pewno?

Benny Mer uważa, że "tych, którzy przepadli, należy szukać". Sięga po wiersze i opowiadania pisarzy jidysz: Icchoka Baszewisa Singera, Szolema Alejchema, Abrahama Rajzena czy Moszego Binema Justmana. Zagląda do roczników starych żydowskich gazet, przywołuje wspomnienia dzisiejszych dziewięćdziesięciolatków, którzy wychowali się w okolicach Smoczej, i drobiazgowo analizuje dawne fotografie. Zaprasza czytelników do literackiego spaceru od domu do domu, ale przede wszystkim - do podróży po utraconym czasie.

Smocza (סמאָטשע), czyli w przeważającym stopniu czy niemal całkowicie żydowska ulica Warszawy, nigdy nie była tak sławna jak Nalewki. Nie przypominała też Krochmalnej, przy której mieszkał Isaac Bashevis Singer z rodziną. Uchodziła (być może niesłusznie) za ostoję konserwatyzmu, ubóstwa i przestępczości. A mimo to właśnie ulicy Smoczej Mer poświęca swoją książkę. Z imponującą […] determinacją Smocza prowadzi nas od domu nr 1 aż do domu nr 62, a dzięki wykorzystaniu różnych źródeł - w tym prasy w jidysz, historii przekazywanych ustnie i zapomnianych wierszy - potrafi zidentyfikować i ustalić miejsce zamieszkania lokatorów, właścicieli i drobnych przestępców, określić położenie domów czy małych interesów, a także miejsca strajków socjalistów i premier teatralnych. Strona po stronie dzieło Mera prezentuje wyrazisty obraz żydowskiego życia w międzywojennej Polsce. Wykraczając poza obraz Smoczej, który ugruntował się w owych latach i w późniejszych wspomnieniach, książka ukazuje, jak różni mieszkali tam ludzie i czym się zajmowali. ("In geveb. A Journal of Yiddish Studies")

zob. w.bibliotece.pl

Status dostępności:

Wypożyczalnia BG

Wszystkie egzemplarze są obecnie wypożyczone: sygn. 308 (1 egz.)

Długość kolejki oczekujących: 3.

Przerwa świąteczna

Strefa uwag:

Tytuł oryginału hebrajskiego: Smocze : Biografia szel rechow jehudi be Warsza, 2018

Uwaga ogólna

Fotografia na okładce: Bazar Abrahama Przepiórki mieszczący się wewnątrz kamienicy przy ulicy Smoczej 29, lata przedwojenne.

Uwaga dotycząca bibliografii

Bibliografia na stronach 300-303.

Uwaga dotycząca finansowania

The translation was kindly supported by the Fund for Central & East European Book Projects, Amsterdam.